1997

MURDER SELLS
Wanneer je als Amerikaan je beeld van de wereld uitsluitend aan de televisiejournaals van de drie grote zenders zou ontlenen, zou je niet meer over straat durven. Het televisienieuws op ABC, CBS en NBC wordt verzorgd door de lokale afdelingen. Vandaar dat nieuws altijd lokaal nieuws betekent. Een willekeurige avond in New York. CBS opent met een moord in Brooklyn; een verslaggever doet live verslag vanaf de plaats des onheils. Het tweede onderwerp betreft een poging tot ontvoering in Long Island en het derde gaat over een begraafplaats in Queens waar een lijk door een onbekende is opgegraven en weggehaald. NBC doet het geheel anders. Hier begint de uitzending met de ontvoering, gaat vervolgens over op de moord, en behandelt dan de lijkenpikkerij, terwijl ABC opent met het slechte weer om vervolgens de drie andere delicten aan de orde te laten komen. Internationaal nieuws wordt er in dertig seconden doorheen gejaagd, maar ook buiten Amerika blijkt de wereld uitsluitend gewelddadig. Zo gaat het elke avond. Er valt altijd wel een moord, verkrachting, overval of andere 'act of violence' te melden. Voor serieus, landelijk nieuws ben je aangewezen op CNN of andere 'special interest' zenders of programma's.

MEDIA OVER MEDIAHYPE
Twintig cameraploegen en een dikke honderd verslaggevers uit alle delen van de wereld streken in het rustieke plaatsje Boulder, Colorado neer om dé moord van de afgelopen maand te verslaan: die op JonBenet Ramsey, een zesjarige 'beauty queen'. Er was geen ontkomen aan. Twee weken lang beheerste het verhaal de televisiejournaals en voorpagina's van zowel sensatie- als serieuze kranten. De familie van het meisje riep via CNN de natie en de politie op de moordenaar te vinden. Na twee weken werd er een arrestatie verricht: een paar medewerkers van een fotolaboratorium hadden gruwelijke politiefoto's achterover gedrukt en aan de sensatiekrant The Globe verkocht. De huizen van familieleden, kennissen, verre vrienden en zakenpartners van het slachtoffer werden door de media belaagd. Elk meisje dat ooit aan miss verkiezingen voor kinderen had meegedaan werd geïnterviewd. Inwoners van Boulder konden niet meer over straat zonder door journalisten te worden aangesproken. Het vreemde van die onontkoombare mediahype was dat er helemaal niets te melden viel. Er deden zich in al die tijd geen noemenswaardige ontwikkelingen voor. Het enige nieuws dat er te melden viel was nieuws over... de mediahype. Na de oproep van de ouders bij Larry King trok de familie zich terug en huurde een PR-agent in die ervoor moest zorgen dat alleen 'voor de familie gunstige beelden' naar buiten kwamen. Diens communicatie met de pers bestond slechts uit berichten op een speciaal opgezette website op Internet. Het belangrijkste wapenfeit van de PR-agent was de choreografie van de begrafenis van het kind en de daarop volgende kerkdienst. Talkshows gingen over hoe kranten over de zaak berichtten, kranten schreven analyses over waarom deze moord zo'n populair onderwerp van talkshows was. Ondertussen zijn boeken en films in de maak.

KLEINE CRIMINALITEIT LEIDT TOT GROTE
De media in New York lopen momenteel weg met burgemeester Rudolph Giuliani. De man is om de andere dag in het nieuws. Giuliani slaat zich nogal op de borst - het is verkiezingsjaar - omdat zijn beleid ervoor heeft gezorgd dat de afgelopen paar jaar het aantal geweldsmisdrijven in de stad spectaculair is gedaald. Dit komt doordat de politie consequent zogeheten quality of life overtredingen aanpakt: urineren in het openbaar, bezit van marihuana, agressieve straatverkoop, zwartrijden in de metro etc. Mensen die dit soort overtredingen begaan worden nu consequent opgepakt. Deze kleine criminelen worden ondervraagd over onopgeloste misdaden in hun buurt, hetgeen volgens de burgemeester tot resultaten leidt. Maar belangrijker is de redenering dat kleine criminaliteit tot grote leidt. Wanneer je kleine criminelen opsluit, kunnen ze ook niet overgaan tot ernstiger vergrijpen. Zo heeft het beleid er bijvoorbeeld er in geresulteerd dat steeds minder criminelen wapens dragen omdat de kans dat je daarmee wordt gepakt groter is geworden. En als je geen wapen hebt, kun je ook niemand doodschieten. Kortom, New Yorkers voelen zich veiliger op straat, beweert de burgemeester. Dit beleid leidt er concreet bijvoorbeeld toe dat zwervers voortdurend worden opgejaagd. Maar niemand vraagt zich af waar ze naartoe moeten, laat staan dat er oplossingen voor het daklozenprobleem worden gezocht. En vorige week zag ik in één week hoe vijf agenten twee kinderen geboeid afvoerden na een diefstal in een warenhuis en hoe in de metro twee agenten een zwartrijder met getrokken pistolen benaderden. Ik weet niet of ik me hierdoor zoveel veiliger voel. Maar ik loop in New York nu zestien procent minder kans vermoord te worden in vergelijking met vorig jaar.

AMERIKA'S FAVORIETE ZOON
Er worden jaarlijks in Amerika duizenden moorden gepleegd, maar niet elke moord haalt het landelijke nieuws. Als je beroemd bent, kun je er echter zeker van zijn dat de aandacht op je wordt gevestigd. Zoals Bill Cosby, die samen met zijn vermoorde zoon op de cover The New York Times, Time en natuurlijk alle roddelbladen van Amerika belandde. Waarom? Omdat het volgens Time tot de verbeelding spreekt dat "Amerika's favoriete vader zijn zoon verliest." Voor televisiekijkend Amerika was de moord zo schokkend omdat men het gevoel had Ennis Cosby te kennen. Het personage Theo Huxtable uit The Cosby Show was tenslotte op hem gebaseerd. De beelden van de vermoorde Ennis Cosby - badend in zijn eigen bloed - waren al op televisie te zien voordat de identiteit van het slachtoffer bekend was en voordat de familie Cosby over de gebeurtenis was ingelicht. Iets wat in geen enkel bericht over de moord op Ennis Cosby ontbrak was het gegeven dat het misdrijf plaats vond in 'een van de veiligste buitenwijken van Los Angeles'. Dat maakte het nieuws des te schokkender. Er werd overigens op dezelfde dag dat Ennis Cosby stierf nog een moord in Los Angeles gepleegd. Een meisje, van haar middelbare school op weg naar huis, werd op klaarlichte dag in een stadsbus doodgeschoten. Dat gebeurde in een buurt die niet zo best bekend staat. Daarover niets in het avondjournaal.

SMAKELOZE GRAPPEN
De Ark Trust is een stichting die geweld tegen dieren in de media wil tegen gaan. De organisatie stelt jaarlijks een lijst op van programma's die zich aan "anti-animal messages" hebben schuldig gemaakt. De standaardmededeling op de aftiteling van films en televisieprogramma's, dat er geen dieren zijn mishandeld tijdens de opnames, is voor deze pressiegroep niet voldoende. Men protesteert ook tegen fictief geweld tegen dieren. In The Cosby Show werd volgens de stichting op "onverantwoordelijke en genadeloze wijze" een schildpad verbrand. In Spin City was de dood van een politiehond de aanleiding voor "goedkope ongein". En ook de "smakeloze grappen" in de comedy serie Boston Common over een kalkoen die bezwijkt na nuttiging van een overdosis cranberry saus stuitten op verontwaardiging.

Jeroen van Bergeijk