1997

POLITIEK INCORRECT
Politically Incorrect With Bill Maher is binnen een half jaar uitgegroeid tot een serieuze concurrent voor de gevestigde 'late night' talkshows van David Letterman en Jay Leno. En anders dan zijn collega's is gastheer Maher niet geïnteresseerd in de zoveelste beroemde acteur die zijn film komt aanprijzen. Niet dat er geen beroemdheden worden uitgenodigd voor Politically Incorrect. Maar de gasten wordt voor de verandering naar hun mening gevraagd - en die geven ze doorgaans maar al te graag. Waar in het doorsnee praatprogramma de gasten met fluwelen handschoenen worden aangepakt, is de agressief-komische arena van Politically Incorrect een verademing. Elke doordeweekse avond bediscussieert ex-standup comedian Bill Maher met een viertal gasten een actuele gebeurtenis. Het succes van het programma is vooral te danken aan de uitstekende keuze van gasten: serieuze politici worden tegenover komieken en filmsterren geplaatst, leeghoofden tegenover intellectuelen, conservatieven tegenover liberalen, streng Christelijken tegenover uitgesproken homoseksuelen. Politically Incorrect gaat ergens over, al is het door de ferm door elkaar heen schreeuwende gasten niet altijd even duidelijk wat er nu precies wordt beweerd. Het dagelijks wisselende panel is doorgaans goed voor verhitte discussies. Maher is een talkshowhost die bovendien graag olie op het vuur gooit en nooit te beroerd is zelf een mening te verkondigen. Dat zulks wel eens uit de hand loopt, moge duidelijk zijn. Recentelijk begon gay-activist Harvey Fierstein reeds na vijf minuten de zoon van Ronald Reagan uit te schelden. Maher mag dan verklaren dat geen onderwerp hem te controversieel is, het door Fierstein gebezigde "Fuck you, fuck you and your father" ging toch iets te ver. En toen Johnny Rotten tegelijkertijd een andere gast voor "bitch" begon uit te maken, was het voor de bazen van ABC duidelijk: de aflevering werd niet uitgezonden.
Het doel van het programma is volgens Maher om heilige huisjes omver te schoppen. Om een idee te krijgen van wat Maher onder politiek incorrect verstaat: de talkshowhost verklaarde onlangs dat de media met alle aandacht voor AIDS het publiek nodeloos angst aanjagen. AIDS is naar zijn idee een ziekte die voornamelijk homo's aangaat. "Het is politiek gezien niet slim te doen alsof AIDS niet alomtegenwoordig is en geen bedreiging voor iedereen vormt. Maar dit programma vertelt het zoals het is, dat is wat politiek incorrect voor mij betekent." En klaarblijkelijk heeft het Amerikaanse publiek wel behoefte aan een dagelijkse portie politieke incorrectheid. Politically Incorrect With Bill Maher verslaat nu regelmatig Jay Leno en David Letterman in de kijkcijferrace. Bovendien vindt zijn formule navolging. Talkshowhost Charles Grodin verzamelt tegenwoordig ook regelmatig een bonte verzameling gasten om die over actualiteiten van gedachten te laten wisselen en deze maand lanceert ABC een ochtendprogramma dat rechtstreeks is ontleend aan de formule van Politically Incorrect.

HERZIENE TELEVISIEKEURING
"Vandaag hebben Amerikaanse ouders hun huiskamers teruggewonnen", verklaarde vice-president Al Gore vorige week nadat er een nieuw akkoord over de televisiekeuring was bereikt. Precies een half jaar nadat het keuringssysteem voor televisieprogramma's werd geïntroduceerd, is er nu alweer een belangrijke wijziging doorgevoerd. Het 'oude' systeem werd door oudergroeperingen fel bekritiseerd omdat het geen indicatie gaf over de inhoud van televisieprogramma's. Het bestaande systeem was ontleend aan de leeftijdskeuring voor bioscoopbezoek, net zoals we dat in Nederland kennen. Maar een stempel "slechts geschikt voor 14 jaar en ouder" zegt niks over de hoeveelheid geweld, seks of taalgebruik in dat programma, was zo'n beetje het bezwaar van diverse pressiegroepen. Aan die bezwaren is nu tegemoet gekomen door het leeftijdssysteem aan te vullen met de letters V (geweld), S (seks), L (grof taalgebruik) en D (suggestieve dialogen). Gore mag dan met zijn bombastische uitspraak suggereren dat Amerikaanse televisiekijkers willoze sukkels zijn die de overheid nodig hebben om te bepalen waar ze naar mogen kijken, onderzoeken wijzen uit dat slechts een enkele ouder het kijkgedrag van hun kinderen laat bepalen door een keuringssysteem. En als de televisiekeuring al effect heeft, beweren de critici, dan is het negatief: programma's die tot nu de zwaarste keuring hebben ontvangen oefenen een onweerstaanbare aantrekkingskracht op tieners uit, zo bleek onlangs uit een onderzoek van The National Cable Television Association. Het vernieuwde systeem dat vrijwillig door de omroepen zal worden toegepast, heeft onmiddellijk kritische reacties uitgelokt. 's Lands meest populaire omroep NBC doet in ieder geval niet mee. De zender vindt dat "het nieuwe systeem de inhoud van programma's gaat dicteren". Bovendien is de omroep bang dat er meer volgt: afgedwongen 'familie'-programmering tijdens primetime bijvoorbeeld. De vakbonden voor scenaristen, acteurs en regisseurs zijn het met die stellingname hartgrondig eens. Zij vrezen dat programma's als NYPD Blue met de allerzwaarste keuring zullen worden opgescheept en dat het derhalve uitermate moeilijk zal worden om voor dat soort programma's adverteerders te vinden.

UFO WEEK
Amerika is in de ban van het buitenaardse. Niet alleen zijn de media vol van de schitterende beelden van Mars die de Pathfinder naar de aarde zendt, ook twee bioscoopfilms over buitenaards leven - de komedie Men in Black en het serieuzere Contact - trekken overvolle zalen. En alsof dat nog niet genoeg is, was het deze maand precies vijftig jaar geleden dat een UFO neerstortte in Roswell, New Mexico (alhoewel de Amerikaanse overheid zulks vanzelfsprekend hardnekkig blijft ontkennen). Deze feestelijke gebeurtenis was aanleiding voor een heuse UFO-week op de Amerikaanse buis. De liefhebber kon in ‚‚n week enkele tientallen documentaires, tv-films, specials en praatprogramma's over Roswell en andere hoogtepunten uit de Amerikaanse vliegende schotel geschiedenis bekijken. Maar het lijkt erop dat zelfs Amerikanen zo langzamerhand hun buik een beetje beginnen vol te krijgen van het buitenaardse: de vier grote zenders konden in de afgelopen week bogen op een nieuw record: de allerlaagste kijkcijfers ooit gemeten.

Jeroen van Bergeijk